PA-0067 Gerrit Visser van Hazerswoude, makelaar en commissionair
PA-0067
Gerrit Visser van Hazerswoude, makelaar en commissionair
Inleiding
5. Handleiding voor de gebruiker
PA-0067 Gerrit Visser van Hazerswoude, makelaar en commissionair
Inleiding
5.
Handleiding voor de gebruiker
laatste wijziging 18-03-2019
Tot de schenking van J. Everwijn Lange behoorde ook een 'Staatboek van Aaltje Vas'. Dit boek is terug te vinden in de bibliotheek van het gemeentearchief Zaanstad, 3E18. Het staatboek is waarschijnlijk in gebruik genomen na het overlijden van Vasterd Vas. Het bevat onder andere een overzicht van de nalatenschap van Vasterd Vas, een kasboek en een grootboek van de bezittingen van Aaltje Vas over de periode 1808-1828 en een exemplaar van het contract dat zij in 1825 sloot met Lysbeth Kuyper, echtgenote van Jan Vas, over de voortzetting van de olieslagerij. *
In het archief van de firma Jacob Vis Pz. (PA-0068, inventarisnummer 87) bevindt zich een grootboek van de firma Dirk en Jan Vas en de erven Vasterd Vas, Wormerveer, 1825-1833. De posten uit dit grootboek hebben betrekking op een deel van de nalatenschap van Vasterd Vas: onder andere de handel in schelpzand, dat werd gebruikt voor de fabricage van aardewerk (met molen het Ruimpje of de Schenker); de handel in potas- en weedas, waarmee de hennepvezels voor de zeildoekweverij werden ontkleurd en minder stug gemaakt; en het huis en de tuin van Dirk Blauw. Feitelijk gaat het in dit grootboek om eigendommen uit de nalatenschap van de twee echtgenoten van Vasterd Vas: Jacoba Pieters Nanning (erfgename van de firma Jan Schenk en Pieter Nanning en Comp.) en Guurtje Blauw. Het vervoer van het schelpzand en de potas en weedas vond plaats met de schuit van Barend Roozendaal uit Wormerveer.
In het archief van de firma Jacob Vis Pz. (PA-0068, inventarisnummer 87) bevindt zich een grootboek van de firma Dirk en Jan Vas en de erven Vasterd Vas, Wormerveer, 1825-1833. De posten uit dit grootboek hebben betrekking op een deel van de nalatenschap van Vasterd Vas: onder andere de handel in schelpzand, dat werd gebruikt voor de fabricage van aardewerk (met molen het Ruimpje of de Schenker); de handel in potas- en weedas, waarmee de hennepvezels voor de zeildoekweverij werden ontkleurd en minder stug gemaakt; en het huis en de tuin van Dirk Blauw. Feitelijk gaat het in dit grootboek om eigendommen uit de nalatenschap van de twee echtgenoten van Vasterd Vas: Jacoba Pieters Nanning (erfgename van de firma Jan Schenk en Pieter Nanning en Comp.) en Guurtje Blauw. Het vervoer van het schelpzand en de potas en weedas vond plaats met de schuit van Barend Roozendaal uit Wormerveer.
Andere archiefstukken van de familie Vas zijn:
Memorie met genealogische aantekeningen van het geslacht Vas te Wormerveer, 1736-1807. Bijgehouden door Pieter Klaas Vas en afkomstig uit de boedel van mevr. Mulder-Prins, bibliotheek gemeentearchief Zaanstad, brochurenummer 00.829. *
Een grootboek van de firma Schenk, Vas & Co., opgemaakt door Vasterd Vas als directeur van de schulpmolens en asnegotie te Wormerveer, 1769-1780. Te vinden in het archief van de handelsonderneming Jan Dekker: PA-0032, inventarisnummer 135.
Kasboek van het fluitschip de Vriendschap (walvisvangst), 1800-1807, van Vas & Comp. en Cornelis Dekker & Zoon, onder kapitein Cornelis Boektjes, bibliotheek gemeentearchief Zaanstad, 15A20.
Een memoriaal van Dirk Vas over de leveranties van stijfsel, 1812-1813. Geparafeerd door Cornelis Prins, maire officier van Wormerveer op 1-1-1812, bibliotheek gemeentearchief Zaanstad, 9C114. *
Een dag- en kasboekje uit 1849, waarschijnlijk afkomstig van Gerrit Visser, met aantekeningen betreffende de handel en een reis door België, Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Duitsland, bibliotheek gemeentearchief Zaanstad, brochurenummer 00.772. Het boekje is in 1901 geschonken aan de ZOV door jhr. J.B. van Merlen uit Heemstede, de schoonzoon van Gerrit Visser. *
Een verwant archief is PA-0002 - Loodwitmolen de Rob, Koog aan de Zaan.
Memorie met genealogische aantekeningen van het geslacht Vas te Wormerveer, 1736-1807. Bijgehouden door Pieter Klaas Vas en afkomstig uit de boedel van mevr. Mulder-Prins, bibliotheek gemeentearchief Zaanstad, brochurenummer 00.829. *
Een grootboek van de firma Schenk, Vas & Co., opgemaakt door Vasterd Vas als directeur van de schulpmolens en asnegotie te Wormerveer, 1769-1780. Te vinden in het archief van de handelsonderneming Jan Dekker: PA-0032, inventarisnummer 135.
Kasboek van het fluitschip de Vriendschap (walvisvangst), 1800-1807, van Vas & Comp. en Cornelis Dekker & Zoon, onder kapitein Cornelis Boektjes, bibliotheek gemeentearchief Zaanstad, 15A20.
Een memoriaal van Dirk Vas over de leveranties van stijfsel, 1812-1813. Geparafeerd door Cornelis Prins, maire officier van Wormerveer op 1-1-1812, bibliotheek gemeentearchief Zaanstad, 9C114. *
Een dag- en kasboekje uit 1849, waarschijnlijk afkomstig van Gerrit Visser, met aantekeningen betreffende de handel en een reis door België, Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Duitsland, bibliotheek gemeentearchief Zaanstad, brochurenummer 00.772. Het boekje is in 1901 geschonken aan de ZOV door jhr. J.B. van Merlen uit Heemstede, de schoonzoon van Gerrit Visser. *
Een verwant archief is PA-0002 - Loodwitmolen de Rob, Koog aan de Zaan.
De financiële boeken uit het archief van Gerrit Visser vormen een incomplete reeks. De grootboeken (inventarisnummers 2 en 3) sluiten niet op elkaar aan: inventarisnummer 2 eindigt met folio 233, terwijl inventarisnummer 3 begint met folio 347. Ook lijken de journalen (inventarisnummers 4 en 5) niet aan te sluiten op de grootboeken. De verwijzingen in inventarinummer 5 komen bijvoorbeeld niet overeen met de bladzijden in het grootboek.
Inventarisnummer 5 lijkt te zijn aangelegd na de verdeling van de nalatenschap van Aaltje Vas tussen haar zoons Gerrit Visser en Vasterd Vas Visser. Deze verdeling vond plaats op 12 februari 1836 ten overstaan van notaris Cornelis van Goor Hinloopen te Zaandam. * Het eerste journaalboek (inventarisnummer 4) verandert na deze datum van inhoud en beperkt zich tot overzichten, waarin onderscheid wordt gemaakt tussen de rekening van Gerrit Visser en de gemeenschappelijke rekening.
Inventarisnummer 5 lijkt te zijn aangelegd na de verdeling van de nalatenschap van Aaltje Vas tussen haar zoons Gerrit Visser en Vasterd Vas Visser. Deze verdeling vond plaats op 12 februari 1836 ten overstaan van notaris Cornelis van Goor Hinloopen te Zaandam. * Het eerste journaalboek (inventarisnummer 4) verandert na deze datum van inhoud en beperkt zich tot overzichten, waarin onderscheid wordt gemaakt tussen de rekening van Gerrit Visser en de gemeenschappelijke rekening.
De inventarisnummers 7 en 8 hebben betrekking op de houtleveranties uit Noord-Europa voor het bedrijf van Aaltje Vas. Aaltje Visser-Vas of haar zoon en zaakwaarnemer, Gerrit Visser, correspondeerde met leveranciers in onder andere Noorwegen (Drammen), Denemarken (Frederikshaven), Letland (Riga), Estland (Narva) en Rusland (Sint Petersburg). Voor het vervoer van het hout kocht Aaltje Vas op 29 december 1825 het kofschip de Vrouwe Catharina van de Zaandamse koopman Johan Simons. Kapitein op dit schip was L.H. Singer. * Het uit Noord-Europa geïmporteerde hout ging onder andere naar de balkenzagers de Oranjeboom en de Breeuwer. De Oranjeboom was in 1783 aangekocht door de schoonvader van Aaltje Vas, Gerrit Visser, en stond in 1832 nog op haar naam. *
Wanneer Gerrit Visser van Hazerswoude de houthandel en houtzagerij van zijn ouders van de hand heeft gedaan, is niet duidelijk. De nieuwe eigenaar van de houthandel werd 'zijn bediende Endt' (Gerrit Endt), die daarmee de oprichter werd van wat later de houthandel van de gebroeders Endt zou worden. *
Wanneer Gerrit Visser van Hazerswoude de houthandel en houtzagerij van zijn ouders van de hand heeft gedaan, is niet duidelijk. De nieuwe eigenaar van de houthandel werd 'zijn bediende Endt' (Gerrit Endt), die daarmee de oprichter werd van wat later de houthandel van de gebroeders Endt zou worden. *
Voor meer informatie over de familie Vas en hun bezittingen en handelsondernemingen: zie Gerrit Jan Honig, Stamboek familie Smit I (Koog aan de Zaan 1935) 173-189. J.C.A. Schokkenbroek beschrijft de deelname van Jan Vas & Comp. aan de walvisvaart: Trying-out. An anatomy of Dutch whaling and sealing in the nineteenth century, 1815-1885 (Amsterdam 2008) 96-100, 173, 249-251.
laatste wijziging 02-04-2019
10 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 02-04-2019
10 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1829 - 1873. Met hiaten
Gemeente:
Zaandam
Omvang in meters:
0,25
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Ja
Licentie:
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0067 Gerrit Visser van Hazerswoude, makelaar en commissionair
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0067
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0067 Gerrit Visser van Hazerswoude, makelaar en commissionair
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0067
Categorie:
laatste wijziging 02-04-2019
10 beschreven archiefstukken