gemeentearchief
Uw zoekacties: Gemeentelijk politiekorps Zaandam, later Zaanstad

OA-0123 Gemeentelijk politiekorps Zaandam, later Zaanstad

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

 
beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
OA-0123   Gemeentelijk politiekorps Zaandam, later Zaanstad
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
OA-0123 Gemeentelijk politiekorps Zaandam, later Zaanstad
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
laatste wijziging 04-01-2021
De grondslag voor de gemeentepolitie werd gelegd door de Gemeentewet van Thorbecke uit 1851 en was een voortvloeisel van de Grondwet van 1848. Bij de grondwetsherziening van 1848 werd het huidige art. 4 van de Grondwet ingevoerd, waaruit volgde dat de staat verplicht was zorg te dragen voor veiligheid en orde in zijn gebied.
De Gemeentewet van 1851 was niet alleen een handleiding voor het politieke reilen en zeilen, maar regelde ook de inrichting van de gemeentepolitie en erkende daarnaast het bestaan van een algemene of rijkspolitie. * 
Voordat de wet in 1852 in werking trad hadden de burgemeesters en wethouders het oppertoezicht over de politie. Hierna lag de volledige bevoegdheid bij de burgemeester waardoor zijn macht veel groter werd. Zo kon hij in geval van oproer, samenscholing of andere verstoring van de openbare orde, militairen hulp vorderen.
Ook werd het politietoezicht over schouwburgen, herbergen, tapperijen en alle voor het publiek openstaande gebouwen en samenkomsten, openbare vermakelijkheden en openlijke huizen van ontucht aan de burgemeester opgedragen.
De burgemeester werd daarmee belast omdat bij de handhaving van de openbare orde verschil van mening niet toelaatbaar was. Als hoogste bestuurder van een stad of dorp was hij beter dan wie ook van alles op de hoogte en had meer invloed dan bijvoorbeeld een Commissaris der Koningin.
Deze wet, die de gemeentepolitie onder de bevelen van de burgemeester stelde, maakte het personeel ook dienstbaar aan de algemene of rijkspolitie.
Na de Duitse inval werd de politie ingrijpend veranderd. Om te beginnen werd naast het Nederlandse politieapparaat een klein Duits politieapparaat ingesteld. Het toezicht op de gehele politie werd in handen gelegd van de Duitse Reichskommissar für die Niederlände.
Toen de oorlog voorbij was werd deze dienst weer ontbonden. Om de openbare orde te herstellen en te controleren, besloot de overheid in november 1945 om een nieuwe politieorganisatie op te richten. Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen de gemeentepolitie (voor aangewezen gemeenten) en het Korps Rijkspolitie voor de rest van het land.
Bij de wet van 1973 tot gemeentelijke herindeling van de Zaanstreek, werd bepaald dat per 1 januari 1974 de zeven Zaangemeenten: Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westzaan, Wormerveer, Zaandam en Zaandijk werden opgeheven en verenigd tot de nieuwe gemeente Zaanstad.
Gevolg was dat de gemeentelijke politiekorpsen Zaandam en Wormerveer werden opgeheven en de overige Zaangemeenten niet langer deel uit maakten van het bewakingsgebied van het Korps Rijkspolitie. Tegelijk met de geboorte van de gemeente Zaanstad werd het Gemeentelijk Politiekorps Zaanstad geboren.
De Gemeentewet 1851 werd in 1994 vervangen door de Gemeentewet 1992. *  Het Gemeentelijk Politiekorps Zaanstad is sinds 1 april 1994, vanwege de regionalisering, opgegaan in het bestaande politiekorps Zaanstreek-Waterland.
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
6. Archiefvormers
laatste wijziging 01-12-2023
253 beschreven archiefstukken
154 gedigitaliseerd
totaal 66.747 bestanden

Kenmerken

Datering:
1909 - 1973 (2002)
Gemeente:
Zaandam
Omvang in meters:
2,5
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Nee
Licentie:
CC BY 4.0 Creative Commons (CC BY 4.0)
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang OA-0123 Gemeentelijk politiekorps Zaandam, later Zaanstad
VERKORT:
NL-ZdGAZOA-0123
Categorie:
laatste wijziging 01-12-2023
253 beschreven archiefstukken
154 gedigitaliseerd
totaal 66.747 bestanden