Uw zoekacties: Zaandamse Harddraverij Vereniging

PA-0052 Zaandamse Harddraverij Vereniging

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
PA-0052 Zaandamse Harddraverij Vereniging
Inleiding
1.
Geschiedenis van de archiefvormer
De Zaandamse Harddraverij Vereniging (Z.H.V.) werd opgericht op 28 januari 1907. De vereniging kreeg koninklijke goedkeuring bij besluit van 4 februari 1919, nummer 19, en opnieuw bij besluit van 23 april 1937, nummer 66. * 

Het doel van de harddraverijvereniging was het organiseren van harddraverijen (snelheidswedstrijden met renpaard en tweewielige wagen, een sulky) en concoursen hippique. In de statuten van 1919 werd het doel omschreven als: het bevorderen van de paardenfokkerij in Nederland door middel van het houden van harddraverijen, concoursen hippique en andere wettige middelen.
Het verenigingsjaar liep aanvankelijk van 1 februari tot en met 31 januari; met de statuten van 1919 werd dit gewijzigd in 1 januari tot en met 31 december. De algemene ledenvergadering vond plaats in februari. Het eerste bestuur van de vereniging bestond uit G. Hannema, voorzitter; C. de Lange, vice-voorzitter; D.J. Voogd, secretaris; D. de Boer Cz., tweede secretaris; en H.J. van Doesburgh, penningmeester.
De gehouden draverijen vielen onder het reglement van de Nederlandse Harddraverij- en Renvereniging (N.H. en R.V.) in Den Haag. * 
Het plan voor de oprichting van een harddraverijvereniging ontstond in vereniging de IJs-club, de latere IJsclub Zaandam. Toen de IJs-club op 7 januari 1907 vergaderde, stelde Jan de Boer voor om in de zomer een harddraverij te houden. In het lied dat ter gelegenheid van het vijftienjarig bestaan van de Harddraverij Vereniging is geschreven, valt te lezen wat de reden was van dit voorstel: bij gebrek aan ijs was er 'geen drommel' aan een ijsvereniging. *  Het feestlied noemt als oprichters van de vereniging de latere leden van het eerste bestuur, J. de Boer en (F.A.) ter Wee.
De eerste harddraverij had plaats op 18 juli 1907 en bleek een groot succes. Er waren twintig paarden verwacht, maar er liepen er wel zestig, 'van 's morgens tot 's avonds tien', met als winnaar Nella van Schaap. * 
De wedstrijden van de harddraverijvereniging waren vaak verbonden met de paardenmarkt en de kermisweek in Zaandam.
Meestal begon de dag met een ringrijderij met boerensjezen, waarbij de deelnemers roosjes kregen opgespeld. 's Middags was er een harddraverij op de korte baan. Een bijzondere soort van harddraverij was de handicap-draverij, waarbij voor ieder paard afzonderlijk werd bepaald welke afstand het mocht lopen. Om alle renpaarden evenveel kans te geven, liep het ene paard bijvoorbeeld 325 meter en het andere paard 280 meter. De zogeheten 'handicapper' onderzocht daartoe de prestaties van ieder paard (de gelopen tijden, de gewonnen prijzen) en stelde 'de handicap' op. In 1930 gebeurde dit bijvoorbeeld door P. Olij, de secretaris van de Koninklijke Nederlandse Harddraverij- en Renvereniging, De prijzen voor de wedstrijden varieerden van een geldbedrag tot een gouden horloge of medaille, een zilveren theeservies of 'kunstvoorwerpen'. * 
In 1933 en in 1938 organiseerde de harddraverijvereniging ook hardrijderijen op de schaats op de ijsbaan van de ijsclub Zuidpool, aan het einde van de Zuiddijk. In 1938 was de wedstrijd bedoeld voor werklozen. Alle deelnemers kregen spek en erwten. * 
De harddraverijvereniging had geen eigen renbaan. In 1913 werd bijvoorbeeld het veld van de Zaandamse Voetbal Vereniging gebruikt (ZVV). *  Later vonden de draverijen en ringrijderijen plaats in de Stationsstraat (Spoorstraat) in Zaandam. Dirk Jan Groot beschrijft in zijn herinneringen hoe de straat met zand bedekt werd en hoe alles werd opgebouwd. De kant van het doopsgezinde Weeshuis was de dure kant, met de muziektent en de betaalde plaatsen. De paarden renden vanaf Rustenburg naar de Westzijde en konden kennelijk vlug worden afgeremd, 'zodat ze niet door het spiegelruit van bakker Wesseling tussen de roomhorens en tompoezen terechtkwamen'. * 
De financiering van de wedstrijden kwam onder meer uit de uitgifte van aandelen (in een garantiefonds), een grote verloting, subsidies van bedrijven en van de kermisexploitanten en de Vereniging voor jaarmarkten en veetentoonstellingen. Ook waren weddenschappen (de totalisator) een belangrijke inkomstenbron. In 1908 kwam dit echter nog op kritiek van de gemeente Zaandam te staan, omdat de gemeente de totalisator een gevaar voor de jeugd vond. * 
De Zaandamse Harddraverij Vereniging hield op te bestaan in 1965. De buitengewone ledenvergadering van 6 april 1965, waar tien leden aanwezig waren, concludeerde dat de vereniging niet langer reden van bestaan had en besloot in oktober opnieuw bijeen te komen om de vereniging op te heffen. * 
Het besluit van de buitengewone ledenvergadering kwam op een moment dat er al een groot aantal jaren geen harddraverijen meer waren gehouden. Er was te weinig geld in kas en de belangstelling voor de paardensport in Zaandam liep terug. Dit speelde al in de jaren vijftig, toen zelfs de bestuursleden niet meer vervangen werden en men in 1956 moest constateren dat de vereniging zonder bestuur zat. * 
Er kwam een nieuw bestuur, maar de problemen bleven. Het lukte de Z.H.V. bovendien niet om bij het gemeentebestuur gehoor te vinden voor de aanleg van een lange baan voor draverijen. Een nauwe band met de andere sportverenigingen of de gemeentelijke Sportraad had de harddraverijvereniging niet. Al in 1948 zegde het bestuur het lidmaatschap op van de Zaandamse (later Zaanse) Gemeenschap, het naoorlogse samenwerkingsorgaan van de verenigingen. Daardoor had de vereniging ook geen zitting meer in de Sportraad van de Zaanse Gemeenschap. * 
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
6. Archiefvormer

Kenmerken

Datering:
1907 - 1965
Gemeente:
Zaandam
Omvang in meters:
1
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Ja
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0052 Zaandamse Harddraverij Vereniging
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0052
Categorie: