gemeentearchief

Ook tijdens de zomermaanden wordt er hard gewerkt aan het toegankelijk maken van de archieven. De onderstaande nieuwe toegangen zijn vanaf nu beschikbaar.

PA-0104 - Groot, G.J.M., kapelaan en verzetsman Zaandam, 1940 – 1950
Gerrit J.M. Groot (1918-1981) werd in 1939 tot priester gewijd. In april 1941 werd hij kapelaan bij de Sint-Bonifatiusparochie aan de Oostzijde in Zaandam. Hij nam een vooraanstaande rol in bij het verzet en stond daarom ook bekend als ‘de verzetskapelaan’. Hij en zijn medestrijders brachten onder de naam ‘Roomskatholieke Centrale’ (RKC) onderduikers in veiligheid. Ze zorgden voor voedsel en valse persoonsbewijzen. Het verzet hield ‘kantoor’ op de zolder van de kerk. Tijdens de razzia op de Burcht werd de kerk als vluchtplek gebruik terwijl er ook wapens werden verborgen. In de pastorie werden de eerste plannen gesmeed voor een illegale krant die in oktober 1944 het licht zag: de Moffenzeef. Echter Kapelaan Groot was het niet eens met de naam. Toen tijdens een vergadering een Engels jachtvliegtuig overkwam, een Typhoon, suggereerde iemand die naam te gebruiken. De Typhoon groeide na de oorlog uit tot het grootste dagblad van de Zaanstreek. In augustus 1945 vertrok Groot als kapelaan naar Rotterdam. Hij was later rector, godsdienstleraar, pastoor en deken. In Zaandam is een straat naar kapelaan Groot genoemd.

PA-0105: IJsclub Noordpool Zaandam
De IJsclub Noordpool te Zaandam werd opgericht in 1895. De opheffingsdatum is niet bekend.

PA-0498: Gymnastiek- en Schermvereniging Olympia
Volksgymnastiek- en Schermvereniging Olympia is opgericht op 19 juli 1906 te Zaandam.
In 1912 werd een damesafdeling opgericht en werd de naam gewijzigd in Gymnastiek- en Schermvereniging Olympia.
De oorlogsjaren waren slecht voor de vereniging, maar vanaf 1945 steeg het ledenaantal weer. Er werd een kleuterafdeling opgericht. Ook gingen er steeds meer huisvrouwen turnen. Na 60 jaar was het ledenaantal gegroeid van 56 tot bijna 700. Dat was het hoogtepunt voor de vereniging. De vereniging is na 1981 opgeheven.

PA-0499: Damesgymnastiekvereniging Lenig en Vlug
Het gymnastieklokaal waar de dames van de Damesgymnastiekvereniging Lenig en Vlug oefeningen deden, bevond zich in de jaren ’40 van de 20e eeuw aan de Bloemgracht te Zaandam. De oprichtings- en opheffingsdatum zijn niet bekend.

PA-0501: Hengelaarsvereniging Zaandam en Omstreken H.V.Z., later Hengelsportvereniging Zaanstreek H.V.Z.
De Hengelaarsvereniging Zaandam en Omstreken (H.V.Z.) is opgericht op 23 maart 1941 en bestaat anno 2016 nog steeds. Het HVZ-kantoor is gevestigd op sportpark 'De Kalverhoek', op de grens van Zaandam en Wijdewormer. Er is een meldpunt vissterfte en een meldpunt visstroperij. HVZ stelt, met in achtneming van onderstaande voorwaarden, haar viswater beschikbaar aan zusterverenigingen voor het houden van viswedstrijden.

PA-0502: Biscuit- en Banketfabriek Th. Swart VOF, later Biscuit- en Banketfabriek Th. Swart en Zn NV
In 1904 startte Thijs Swart een banketbakkerij in de Prinsenstraat in Zaandam. De bakkerij heette De Twee Trommels, verwijzend naar hoe koek werd verkocht: ventend langs de deur met een houten juk met aan weerszijden een koekblik.Na vijftien jaar ging hij met zijn neef een vennootschap onder firma aan. In 1934 werd de vof gewijzigd in een nv. In 1956 kwam een fusie met Vicomte te Westzaan tot stand en ging men samen verder als Swart Vicomte BV. Het archief is zeer fragmentarisch en bevat stukken tot 1950. In 1974 werd de vestiging in Westzaan gesloten, in 1986 fuseerde Swart Vicomte BV met de Enkhuizer Banket Fabriek, in 1998 overgenomen door Lotus Bakeries.