In de tweede helft van 2016 heeft het Gemeentearchief Zaanstad het archief van Deelhebbers van brandassurantiecontracten van molens in de Zaanstreek (PA-0008) laten digitaliseren. In november is het archief digitaal beschikbaar gesteld.
Het bevat verschillende deelarchieven:
- Brandassurantiecontract van oliemolens en hun ladingen, (1717) 1723-1913.
- Herbouw van oliemolens, 1855-1870.
- Vereniging ter voorkoming van ongelukken op oliemolens, 1891-1929.
- Contract tot de herbouw van pelmolens, (1707) 1721-1900.
Het archief biedt een schat aan informatie over de geschiedenis van de Zaanse molenindustrie én hun eigenaren van de 18e tot in de 20e eeuw. De inventaris en scans van de stukken zijn hier te raadplegen.

Verder zijn recent een aantal bibliotheekboeken gedigitaliseerd die ook op de geschiedenis van molens betrekking hebben:

  1. Theatrum machinarum universale, of Groot algemeen moolen-boek (deel I) : behelzende de beschryving en afbeeldingen van allerhande soorten van moolens, der zelver opstallen, en gronden [...] (uitgegeven in 1761). Klik hier.
  2. Theatrum machinarum universale, of Groot algemeen moolen-boek : behelzende de beschryving en afbeeldingen van allerhande soorten van moolens, derzelver opstallen, en gronden [...] ; voor 't grootste gedeelte getekent te Amsterdam (uitgegeven in 1761). Klik hier.
  3. Groot volkomen moolenboek (eerste deel) : of naauwkeurig ontwerp van allerhande tot nog toe bekende soorten van moolens, met haare gronden en opstallen en al het geene verder daar toe behoort (uitgegeven in 1734). Klik hier.
  4. Groot volkomen moolenboek (tweede deel) : of naauwkeurig ontwerp van allerhande tot nog toe bekende en verscheyde nieuwe, tot nu toe nooyt in het ligt gebragte, soorten van moolens, met haare gronden en opstallen en al het geene verder daar toe behoort ; als meede de sluys op halfwegen Haarlem en Amsterdam, met haare gronden en opstallen (uitgegeven in 1736). Klik hier.
  5. Architectura mechanica (derde deel) : of moolen-boek van eenige opstallen van moolens, nevens hunne gronden (uitgegeven na 1736). Klik hier.
  6. Architectura mechanica : of moole-boek [moolen-boek] van eenige opstallen van moolens, nevens hare gronden (uitgegeven in 1727). Klik hier.     


Oliemolen Het Huis Assumburg aan de Nauernasche Vaart in Westzaan. De molen is in 1897 gesloopt. De molenschuur is recent gerestaureerd. Momenteel wordt op dezelfde plek opnieuw een molen geplaatst, deze wordt ingericht als hennepklopper. © Gemeentearchief Zaanstad, fotonummer 41.06290.