gemeentearchief

Per februari 2017 zijn er weer twee nieuwe inventarissen van archieven gereed gekomen. U kunt hier in de inventarissen zoeken en desgewenst stukken aanvragen voor inzage op de studiezaal.

A-0106. Dorpsbestuur Oostzaan, (1577) 1604-1795
De ambachtsheerlijkheid of banne van Oostzaan en Oostzaandam strekte zich uit van de oostelijke Zaanoever tot het Twiske tussen Oostzaan en Landsmeer. De regenten (altijd 1 meer uit Oostzaan dan uit Oostzaandam) zorgden voor het dagelijks bestuur van het gebied, waarbij zij tal van ambtenaren aanstelden, zoals notarissen, schoolmeesters en makelaars. Maar ook met het benoemen van predikanten in de Hervormde kerk hadden zij aanvankelijk bemoeienis.
Het rechthuis, gebouwd in 1617 en waar de schout met zijn schepenen recht sprak, stond in Oostzaan.
De bestuurders waren tevens heemraden van de Polder Oostzaan, de schout was dijkgraaf.
In 1729 kochten de regenten de banne van de Staten van Holland en West-Friesland.
Bij de instelling in 1795 van de Bataafse Republiek vond een scheiding tussen het ambachts- en polderbestuur plaats. Bovendien vond grotendeels een scheiding plaats tussen Oostzaan en Oostzaandam wat betreft het ambachtsbestuur. In Oostzaandam kwam een afzonderlijke rechtbank en weeskamer die zetelden in een aanbouw aan de Oostzijderkerk.
Reeds in 1789 waren de heerlijkheden in Nederland officieel afgeschaft, maar pas in 1811 werd de ambachtsheerlijkheid Oostzaan en Oostzaandam officieel opgeheven. Per 1812 vond een definitieve splitsing plaats van het gebied in de gemeenten Zaandam en Oostzaan. De Polder Oostzaan bleef als gebied wel één tot ver in de 20e eeuw.
Dit archief heeft betrekking op specifiek het dorpsbestuur van Oostzaan, dus de Oostzaanse regenten die deel uitmaakten van het bestuur van de banne Oostzaan en Oostzaandam. Het archief van de banne Oostzaan en Oostzaandam zelf bevindt zich in het archief van de Polder Oostzaan, aanwezig bij het Waterlands Archief.

Het 17e-eeuwse rechthuis, dat tot in de 19e eeuw in Oostzaan in gebruik bleef. © Gemeentearchief Zaanstad, fotonummer 12.0317.

PA-0496. Collectie Van Halderen, betreffende de sierkuiperij P.G. Van de Kerkhoff en familie Van Halderen, ca. 1930-ca. 1950, 2001-2014, z.j.
Peter Gerhard van de Kerkhoff (1900-1973) was in eerste instantie werknemer bij Evenblij Vaten in de kuiperij. In 1939 begon hij een eigen sierkuiperij aan het Zuideinde in Koog aan de Zaan. Hij vervaardigde onder meer bloempotten, paraplubakken, sigarettenvaasjes, bijzettafeltjes, tabaksdozen, asbakken en onderzetters maar ook onderdelen voor een poppenhuis. Doordat Van de Kerkhoff ziek werd en gebrek aan opvolging had, moest de sierkuiperij in 1972 worden gesloten.
Petrus Albertus (Petrus) van Halderen (1887-1962) en zijn twee zonen werkten als smid in de kuiperij ’t Hart en De Zwaan.
De collectie bestaat feitelijk uit twee subcollecties: die van de familie en sierkuiperij Van de Kerkhoff en die van de familie Van Halderen (ook smeden van beroep). Het bedrijfsarchief van Van de Kerkhoff is verloren gegaan, er is slechts één catalogus en er zijn foto's van producten. Daarnaast bestaat de collectie uit foto's van het bedrijf en familieleden. De collectie van de familie Van Halderen bestaat eveneens uit foto's en recent gemaakte aantekeningen betreffende de familieleden en hun werk. De collectie is in 2014 geschonken aan het Gemeentearchief Zaanstad door een dochter van P.A. van Halderen jr. Zij is eveneens een kleindochter van P.G. van de Kerkhoff.

Daarnaast zijn enkele archiefinventarissen aangevuld:
PA-0044
PA-0051
PA-0070