In oktober organiseert het Gemeentearchief diverse activiteiten voor de Maand van de Geschiedenis. Hier lees je wat wij je deze maand allemaal te bieden hebben.

Het thema van de Maand is dit jaar Aan het werk! We klokken op 1 oktober 2021 in om onze handen uit de mouwen te steken, want dit thema past natuurlijk goed bij de Zaanstreek, het oudste industriegebied van West-Europa, met molens, fabrieken en vele arbeiders in arbeidershuisjes.


Grote Zaanse Geschiedenis Quiz 2021

De Grote Zaanse Geschiedenis Quiz vindt dit jaar plaats op vrijdagavond 1 oktober 2021 om 19.30 uur in de kleine zaal van het Zaantheater. We kunnen de Quiz dus weer als vanouds spelen met alle teamleden in de kleine zaal en er mag ook weer publiek aanwezig zijn!

*** Wie niet in het Zaantheater kan zijn, volgt de Quiz LIVE digitaal via Geschiedenisquiz - De Orkaan

Merel Kan – van De Orkaan – neemt de presentatie weer op zich, bijgestaan door juryvoorzitter Frans Hoving – gemeentearchivaris Zaanstad.

De organisatie van de Geschiedenisquiz is – net als alle voorgaande edities – in handen van het Gemeentearchief Zaanstad en de Vereniging Zaans Erfgoed.

Teams:

Er kunnen geen nieuwe teams meer ingeschreven worden. Het maximum aantal van 20 teams is op vrijdag 9 september aan het werk gezet met de Thuisronde. Op 1 oktober spelen zij de Theaterronde in het Zaantheater. In beide rondes zijn punten te behalen, het team met de meeste punten wint de Quiz.

Publiek:

Toeschouwers kopen een kaartje via Zaantheater. Bij een kaartje zijn inbegrepen: een boekje om zelf de quiz mee te kunnen spelen, de garderobe en een welkomstdrankje.

 

o          Datum: vrijdag 1 oktober 2021

o          Zaal open 19.15 uur; aanvang 19.30 uur

o          Locatie: Zaantheater, kleine zaal

o          Kaarten voor publiek € 5,- via de website van het Zaantheater ER ZIJN NOG KAARTEN BESCHIKBAAR!!!

o          Inschrijving voor teams = gesloten, VOL!!!

o          Meer informatie vindt u ook op de website van Vereniging Zaans Erfgoed



Cursus paleografie voor beginners

Bij archiefonderzoek met handschriften van vóór ca. 1800 is het volgen van een cursus oud-schrift (paleografie) heel nuttig. Het schrift van toen is namelijk geheel anders dan ons huidige handschrift en is tegenwoordig voor een ongeoefende lezer niet of moeilijk te lezen en te begrijpen.

In de Noordelijke Nederlanden werden vanaf de late Middeleeuwen twee soorten schrift gebruikt: het gotische cursief, met zijn zeer gevarieerde cursieve vormen en het humanistisch cursief, vanaf de 17e eeuw. Veel letters werden toen anders geschreven en de afwijkende spelling, woordenschat en vele afkortingen, waarvan de betekenis nu is vergeten, maken het lezen van oude handschriften lastig.

Lastig maar met veel oefening voor iedereen te leren!

Deze cursus paleografie voor beginners helpt u op weg met het oefenen van het leren lezen van verschillende handschriften.

Het lesprogramma is als volgt opgebouwd: na een algemene inleiding in de ontwikkeling van het schrift en de specifieke problemen van oud schrift, leert u verschillende teksten uit de periode 1447-1782 te lezen en te begrijpen. De voorbeeldteksten voor deze cursus komen uit Zaanse archieven. Daarnaast wordt ingegaan op de inhoud en gebruiksmogelijkheden van de verschillende archiefbronnen.

De teksten worden in 8 avonden behandeld van 19.00 - 21.00 uur. Na afloop krijgt u van de teksten transcripties doorgemaild, zodat u deze thuis nog eens kunt bestuderen.

Aan iedere les is huiswerk verbonden en bestaat uit het gedeeltelijk lezen en transcriberen van teksten voor de volgende les.

Na afloop van deze cursus bent u beter in staat om oude handschriften te lezen en te begrijpen.

De cursus wordt verzorgd door docente Els Mak, archivist en gepensioneerd beheerder van de Topografisch-Historische Atlas van het Waterlands Archief. Els is sinds 1984 docent Paleografie en speurt nog altijd in archieven naar interessante teksten.

 

o          Data: 8 donderdagavonden  7, 14, 21, 28 oktober en 4, 11, 18 en 25(*) november 2021

o          Tijd: 19.00 - 21.00 uur

(*) De laatste avond duurt tot 21:30 uur in verband met een rondleiding door de depots.

o          Locatie: Gemeentearchief Zaanstad, Stadhuisplein 100, Zaandam

o          Deelname is €95,- voor 8 lessen inclusief cursusmateriaal (met pin te voldoen op de avond zelf)



Lezing "De schatten van de Wilhelminasluis", door Piet Kleij

In de publiekshal van het stadhuis is een tentoonstelling te zien met de meest uiteenlopende vondsten uit de Wilhelminasluis. Deze zijn geselecteerd door archeoloog Piet Kleij en zijn collega's. Hierover is natuurlijk ontzettend veel te vertellen. En dat doet Piet Kleij graag, tijdens zijn lezing in de raadzaal van het stadhuis. De tentoonstelling is zowel vóór als ná de lezing te bekijken..

We laten Piet Kleij, archeoloog van Gemeente Zaanstad zelf aan het woord: ‘Het was eerst afwachten of we überhaupt iets zouden vinden bij het uitbaggeren. We wisten namelijk niet of bij de aanleg van de sluis in 1902 alles al was uitgebaggerd en alle mogelijke vondsten dus al weg waren. Dat bleek niet zo te zijn. Het aantal vondsten en vooral de kwaliteit ervan is echt veel meer en veel beter dan ik ooit had kunnen bedenken. Er zit fantastisch mooi spul tussen, vaak uit de zeventiende en achttiende eeuw: allerlei kruiken, waaronder een baardmankruik, wijnflessen, heel kleine, fragiele medicijn- en parfumflesjes, koraal, tropische schelpen, aardewerken bakjes, potjes, zalfpotjes, kinderspeelgoed, Delfts Blauwe kommetjes en vazen, versierde pokhouten mesheften, een scheepsbouwersdissel, een jufferblok (katrol) van een schip, tinnen kannen, tinnen lepels, een tinnen wijwaterbakjes, beeldjes van witte klei. En nog veel meer. Veel meer – zelfs een paar i-Phones en een Duits rijbewijs, geldig tot 20 maart 1997.’

Piet heeft nog veel meer te vertellen over de vondsten en dat doet hij graag op deze vrijdagmiddag.

 

o          Datum: vrijdag 8 oktober 2021

o          Aanvang 14.30 uur

o          Locatie: Doopsgezinde Vermaning, Westzijde 80, Zaandam (LET OP: GEWIJZIGDE LOCATIE!). Bij binnenkomst is het nodig een QR-code en identiteitsbewijs te tonen.

o          Deelname gratis (maximaal 100 personen)

 

Filmvertoningen in De Fabriek: Bruynzeel en de Centrale Technische School in Zaandam

Bouwers van de toekomst

Bij het 50-jarig bestaan van de Centrale Technische School (Ambachtsschool, ook bekend als Jedelooschool) aan de Westzijde in 1959 hebben de leraren een film gemaakt op 16 mm. In de film word je meegenomen op een rondleiding door de school, de kijker bezoekt alle lokalen en ziet de lessen die daar gegeven worden. Leraren en leerlingen komen uitvoerig in beeld.

Helaas is de oorspronkelijke geluidsband verloren gegaan. De film is daarom opnieuw van commentaar voorzien door twee oud-leerlingen uit die tijd, Frank Boom en Hans Husslage.

De film duurt ongeveer 50 minuten.


Bruynzeel:

Het Gemeentearchief neemt u in vogelvlucht mee naar het bedrijf Bruynzeel en de producten die zij fabriceerden. Albert Brinkman (oud medewerker) zal levendig vertellen over het bedrijf Bruynzeel.

Bruynzeel Deurmontuur: Van timmeren naar monteren

Met muziek en commentaarstem. Ca. 1950. 15 minuten.

Een van de eerst uitvindingen van Bruynzeel was het deurmontuur. Hiermee werd het handmatig maken van deurkozijnen vervangen door standaard kozijnen.

Een prachtige film waarin beide werkmethoden worden getoond, alsook het productieproces in de fabriek.

Bruynzeels inbouwpakket

Met commentaar. 1970-1971. 17 minuten

In 1968 is Bruynzeel zich gaan bezighouden met het begrip inbouwpakket. Na een uitgebreide studie kwam men erachter dat ze niet moest voortborduren op de al bestaande producten (keuken, wanden, deuren en kasten), maar juist iets nieuws moeten ontwikkelen. Hierbij speelde de gestelde eisen ook mee, zoals bijvoorbeeld het kunnen tillen van alle elementen met twee mensen én het moest door de voordeur naar binnen kunnen.

De afdeling research en ontwikkeling laat in deze film zien hoe een inbouwpakket kan worden gebruikt. In de allereerste ‘dummywoning’, die is gebouwd in de voormalige bedrijfsschool van Bruynzeel, wordt het complete inbouwpakket gemonteerd.

Van dummy naar echte woning

1972-1973. Ca. 20 minuten.

Na het inrichten van een dummywoning, was het tijd om het inbouwpakket ook écht in de praktijk te brengen.

In 1972 zijn twee proefwoningen, die daadwerkelijk bewoond kunnen worden, gebouwd op het terrein van Bruynzeel. Uw ziet beelden van het begin van de bouw tot de feestelijke opening, waarbij Bruynzeel haar inbouwpakket promoot.

Deze film bestaat uit een compilatie van ruw filmmateriaal die uiteindelijk laat zien dat het inbouwpakket ook in de praktijk gebruikt kan worden.

Zwemmen in de Balkenhaven

Jaartal onbekend. 14 minuten.

Vanaf het water genieten van het uitzicht op Bruynzeel (schaverij, ketelhuis, kantoor, voormalige bedrijfsschool en vloerenfabriek), AH, de Norit fabriek en Hembrug.

Er zijn mensen op een vlot bezig, er wordt gevaren in een bootje.

Een mooie kijk op de balkenhaven waarin zelfs wordt gezwommen en op de balken wordt gelopen! Laat dat juist niet de bedoeling zijn! Wie zijn deze waaghalzen?

 

o          Datum: zondag 24 oktober 2021 (Centrale Technische School) en zondag 31 oktober 2021 (Bruynzeel)

o          Aanvang 14.00 uur

o          Locatie: Filmtheater De Fabriek, Jan Sijbrandsteeg 12, Zaandam

o          Kaarten via De Fabriek