De Tweede Wereldoorlog in Zaandam: waar de liquidatie van politiecommissaris Willem Ragut door Hannie Schaft plaatsvond en de eerste Nederlandse gemeente die ‘jodenvrij’ gemaakt moest worden. Bijna 1300 bronnen uit de collectie WO2 van het Gemeentearchief Zaandam zijn nu onderdeel van de portal Oorlogsbronnen.nl.
Oorlogsbronnen.nl is een zoekmachine specifiek gericht op de Tweede Wereldoorlog in Nederland en in de voormalige koloniën. Met oorlogsbronnen.nl zoek je door objecten (krantenartikelen, documenten, foto’s, tekeningen, video’s, dagboeken, archiefstukken, brochures, audiofragmenten, interviews, voorwerpen) uit bijna 450 verschillende archief-, bibliotheek- en museumcollecties. Ook de bronnen over de Tweede Wereldoorlog van Gemeentearchief Zaanstad zijn via Netwerk Oorlogsbronnen te doorzoeken.
Zoek door middel van de ‘widget’ hieronder of ga naar de website www.netwerkoorlogsbronnen.nl.
Het Gemeentearchief Zaanstad is op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die ons helpen bij het – voor iedereen – toegankelijk maken van genealogische gegevens.
Recent zijn registers van de burgerlijke stand (geboorteakten, huwelijksakten en overlijdensakten) gedigitaliseerd en (indien openbaar) online beschikbaar gesteld. Deze akten willen we graag op naam toegankelijk maken en daarvoor is uw hulp nodig. Hierbij worden de namen van de betreffende personen overgenomen in een computerdatabase.
Het project start op 12 december met een introductiemorgen waarin de werkzaamheden worden uitgelegd. U kunt daarna direct aan de slag!
De werkzaamheden kunnen vanuit huis plaatsvinden. U bepaalt zelf de dagen en het aantal uren.
Met elkaar maken we op deze manier de Zaanse geschiedenis voor iedereen toegankelijk!
Lijkt het u wat om hieraan bij te dragen? Meldt u dan nu aan door een e-mail te sturen. Of heeft u vragen? Neem (vrijblijvend) contact op.
Adresboeken zijn een rijke historische bron voor wie op zoek is naar z’n voorouders of wie geïnteresseerd is in de bewoningsgeschiedenis van een dorp of stad. In veel gemeenten werden vanaf het eind van de 19de eeuw tot in de jaren zeventig van de 20ste eeuw adresboeken uitgegeven, zo ook in de Zaanstreek. Deze adresboeken zijn nu digitaal doorzoekbaar.
Vanaf half augustus is een deel van de gedigitaliseerde bevolkingsregisters van Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Oostzaan, Westzaan, Wormerveer, Zaandijk en Zaandam op naam doorzoekbaar. Daarnaast zijn ook de bidprentjes op naam te doorzoeken. Op de pagina Op zoek naar voorouders vindt u de link naar de zoekingang op personen. Daarnaast is daar een overzicht te vinden welke onderdelen van de bevolkingsregisters nu op naam doorzoekbaar zijn. Tot slot zijn er een aantal tips gegeven die het zoeken vergemakkelijken. Regelmatig zal de zoekingang op personen worden uitgebreid. Houd onze website in de gaten voor de actuele stand van zaken.
Ook tijdens de zomermaanden wordt er hard gewerkt aan het toegankelijk maken van de archieven. De onderstaande nieuwe toegangen zijn vanaf nu beschikbaar.
PA-0104 - Groot, G.J.M., kapelaan en verzetsman Zaandam, 1940 – 1950
Gerrit J.M. Groot (1918-1981) werd in 1939 tot priester gewijd. In april 1941 werd hij kapelaan bij de Sint-Bonifatiusparochie aan de Oostzijde in Zaandam. Hij nam een vooraanstaande rol in bij het verzet en stond daarom ook bekend als ‘de verzetskapelaan’. Hij en zijn medestrijders brachten onder de naam ‘Roomskatholieke Centrale’ (RKC) onderduikers in veiligheid. Ze zorgden voor voedsel en valse persoonsbewijzen. Het verzet hield ‘kantoor’ op de zolder van de kerk. Tijdens de razzia op de Burcht werd de kerk als vluchtplek gebruik terwijl er ook wapens werden verborgen. In de pastorie werden de eerste plannen gesmeed voor een illegale krant die in oktober 1944 het licht zag: de Moffenzeef. Echter Kapelaan Groot was het niet eens met de naam. Toen tijdens een vergadering een Engels jachtvliegtuig overkwam, een Typhoon, suggereerde iemand die naam te gebruiken. De Typhoon groeide na de oorlog uit tot het grootste dagblad van de Zaanstreek. In augustus 1945 vertrok Groot als kapelaan naar Rotterdam. Hij was later rector, godsdienstleraar, pastoor en deken. In Zaandam is een straat naar kapelaan Groot genoemd.
PA-0105: IJsclub Noordpool Zaandam
De IJsclub Noordpool te Zaandam werd opgericht in 1895. De opheffingsdatum is niet bekend.
PA-0498: Gymnastiek- en Schermvereniging Olympia
Volksgymnastiek- en Schermvereniging Olympia is opgericht op 19 juli 1906 te Zaandam.
In 1912 werd een damesafdeling opgericht en werd de naam gewijzigd in Gymnastiek- en Schermvereniging Olympia.
De oorlogsjaren waren slecht voor de vereniging, maar vanaf 1945 steeg het ledenaantal weer. Er werd een kleuterafdeling opgericht. Ook gingen er steeds meer huisvrouwen turnen. Na 60 jaar was het ledenaantal gegroeid van 56 tot bijna 700. Dat was het hoogtepunt voor de vereniging. De vereniging is na 1981 opgeheven.
PA-0499: Damesgymnastiekvereniging Lenig en Vlug
Het gymnastieklokaal waar de dames van de Damesgymnastiekvereniging Lenig en Vlug oefeningen deden, bevond zich in de jaren ’40 van de 20e eeuw aan de Bloemgracht te Zaandam. De oprichtings- en opheffingsdatum zijn niet bekend.
PA-0501: Hengelaarsvereniging Zaandam en Omstreken H.V.Z., later Hengelsportvereniging Zaanstreek H.V.Z.
De Hengelaarsvereniging Zaandam en Omstreken (H.V.Z.) is opgericht op 23 maart 1941 en bestaat anno 2016 nog steeds. Het HVZ-kantoor is gevestigd op sportpark 'De Kalverhoek', op de grens van Zaandam en Wijdewormer. Er is een meldpunt vissterfte en een meldpunt visstroperij. HVZ stelt, met in achtneming van onderstaande voorwaarden, haar viswater beschikbaar aan zusterverenigingen voor het houden van viswedstrijden.
PA-0502: Biscuit- en Banketfabriek Th. Swart VOF, later Biscuit- en Banketfabriek Th. Swart en Zn NV
In 1904 startte Thijs Swart een banketbakkerij in de Prinsenstraat in Zaandam. De bakkerij heette De Twee Trommels, verwijzend naar hoe koek werd verkocht: ventend langs de deur met een houten juk met aan weerszijden een koekblik.Na vijftien jaar ging hij met zijn neef een vennootschap onder firma aan. In 1934 werd de vof gewijzigd in een nv. In 1956 kwam een fusie met Vicomte te Westzaan tot stand en ging men samen verder als Swart Vicomte BV. Het archief is zeer fragmentarisch en bevat stukken tot 1950. In 1974 werd de vestiging in Westzaan gesloten, in 1986 fuseerde Swart Vicomte BV met de Enkhuizer Banket Fabriek, in 1998 overgenomen door Lotus Bakeries.