De sociëteit Tot onderling genoegen werd opgericht op 1 januari 1830. Initiatiefnemer was Klaas Haremaker Jz., de kastelein van herberg de Zwaan in Zaandijk. Haremaker was bezig met een 'verbetering' van zijn lokaal en wilde graag een sociëteit oprichten 'tot gezellige verkeering (samenzijn) ten zijnen huize', zoals die ook in veel andere plaatsen bestond. Haremaker wist tweeëntwintig heren aan zijn plan te verbinden en deze kwamen, op een enkele uitzondering na, op 17 december 1829 voor het eerst bijeen. Onder leiding van Dirk Donker kozen zij drie bestuursleden (commissarissen): J.C. van Pomeren, voorzitter (president); D. Vis, penningmeester; en C. Kuijper, secretaris (schrijver). Ook werd een reglement voorgelezen uit 'eene naburige plaats' en werd de oprichtingsdatum van de sociëteit vastgesteld op 1 januari 1830. In de daaropvolgende bijeenkomst van 28 december 1830 werd het reglement van de sociëteit vastgesteld. Er zou in deze vergadering ook een motto (zinspreuk) gekozen worden, maar hier is niets over vastgelegd in de notulen. Wel opende de voorzitter de vergadering met de wens dat de vergadering 'ter bevordering van ons onderling genoegen mogt strekken'. * 

De leden van de sociëteit kwamen op de dinsdagavond en de zaterdagavond bij elkaar. Ze waren afkomstig uit Zaandijk, of uit omliggende gemeenten en heetten dan 'buitenleden'. Tegen betaling mochten er introducés meegenomen worden. De leden van de sociëteit maakten in herberg de Zwaan gebruik van een kamer en van de kolfbaan, die op 24 mei 1830 officieel in gebruik was genomen. Waarschijnlijk was deze kolfbaan de 'verbetering' aan de Zwaan, die het voor Klaas Haremaker zo wenselijk maakte om een sociëteit op te richten. Toen in 1833 het aantal leden van het gezelschap werd uitgebreid van maximaal veertig leden tot maximaal vijftig leden, ging men ook gebruik maken van de biljarttafel die in de Zwaan stond. * 
In 1841 werd de kolfbaan in de Zwaan vernieuwd door de firma L. Bidos, gevestigd aan de Elandsgracht te Amsterdam (zie de inventarisnummers 10, 11 en 19). Als voorbeeld diende de kolfbaan van het college de Harmonie te Amsterdam. De kosten van de nieuwe kolfbaan kwamen voor rekening van Haremaker en de sociëteit: Haremaker leende van de sociëteit een bedrag van fl. 250,- en de sociëteit legde de resterende fl. 410,- bij uit de kas en een vrijwillige bijdrage van de leden. * 

De sociëteit had een commissie voor ijsvermaak (zie inventarisnummer 5), die eind 1863 weer actief werd en in januari 1864 een aantal schaatswedstrijden (hardrijderijen) organiseerde. *  In januari 1865 sloot de commissie zich aan bij de algemene commissie voor ijsvermaak voor de gehele Zaanstreek. Deze algemene commissie werd op initiatief van de commissie voor ijsvermaak te Wormerveer gevormd en bestond uit F. Doorn, voorzitter (Zaandam), Cornelis Prins, vice-pesident (Wormerveer), N. Bronke, penningmeester (Zaandijk) en A. Jaeger, secretaris (Wormerveer). Op 27 mei 1865 werd de commissie voor ijsvermaak versterkt met Mart. Vis, D. Vis Dz., W. Honigh Cz., A. de Bruyn en J.J. Honig. Samen vormden zij de commissie, die de herdenking van de slag bij Waterloo op 18 juni 1865 voorbereidde.
De secretaris van de commissie voor ijsvermaak was F.T. Smith. Van zijn hand zijn in inventarisnummer 5 enkele losse stukken bewaard gebleven, zoals een ongedateerde lijst met de namen van kinderen, wier ouders het onderwijs voor hun kinderen niet konden bekostigen. * 

In 1874 vroeg de sociëteit erkenning aan als rechtspersoon. Sinds de wet op de vereniging en vergadering van 22 april 1855 kon iedereen een vereniging oprichten, mits aan een aantal voorwaarden was voldaan: de vereniging moest leden hebben, een niet-materieel (geen commercieel) doel nastreven en mocht niet in strijd zijn met de openbare orde. Voor de erkenning als rechtspersoon was vereist dat de vereniging statuten opstelde en deze ter goedkeuring naar het Kabinet van de Koning zond, samen met een verzoekschrift aan de Koning en een uittreksel uit de notulen van de vereniging waarin was besloten tot het aanvragen van koninklijke goedkeuring. Het Ministerie van Justitie handelde de aanvraag af en zorgde voor publicatie van de goedgekeurde statuten in de Staatscourant. De aldus verkregen erkenning van de vereniging was voor maximaal dertig jaar en kon dan opnieuw worden aangevraagd. * 
Het voorstel om erkenning als rechtspersoon aan te vragen kwam van mr. M. Donker, notaris te Zaandijk en lid van de sociëteit. Donker deed zijn voorstel, omdat het zijns inziens goed zou zijn om te kunnen optreden wanneer de sociëteit in het bezit kwam van onroerende goederen, en om meer invloed te hebben op de kastelein van de Zwaan. *  De statuten van de sociëteit werden goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 21 maart 1874 (nummer 33). Herziening en goedkeuring van de statuten volgde in 1894, 1917 en 1921 bij de Koninklijke Besluiten van 28 april 1894, nummer 39; 10 juli 1917, nummer 13; en 26 november 1921 (zie inventarisnummer 2).

Het archief biedt weinig informatie over de geschiedenis van de sociëteit vanaf het einde van de negentiende eeuw. Toen kastelein K. Gorter in 1893 de Zwaan wilde moderniseren tot een 'flink koffiehuis', dat was ingericht naar de eisen van de tijd, besloten de leden van de sociëteit hem te helpen met een aanvullende lening van fl.4000,-, onderverdeeld in veertig aandelen van fl. 100,- (zie inventarisnummer 11). Op 15 september 1894 werd het vernieuwde koffiehuis geopend. * 

In 1915 werd de Zwaan verkocht aan de belendende cacaofabriek TOC (Teun Oly & Comp.) en in gebruik genomen als kantoor- en magazijnruimte. *  Omdat de leden van de sociëteit er niet voor voelden om in Zaanzicht bijeen te komen *  , kochten ze op 17 maart 1917 een perceel grond aan de Parklaan van de N.V. Bouwmaatschappij Zaandijk. De sociëteit liet er een eigen gebouw neerzetten (Parklaan 2), dat was ontworpen door P.M. ten Pierick. Het gebouw werd verhuurd, onder voorwaarde dat de vereniging er één avond in de week gebruik van kon maken. *  In 1947 werd het sociëteitsgebouw verkocht aan de gemeente Zaandijk, die het in gebruik nam als politiebureau en er vervolgens het kantoor van de Dienst Gemeentewerken vestigde. Ook de inventaris van het gebouw werd overgenomen, met uitzondering van de biljarttafel. *  Misschien is de ongedateerde inventarislijst uit inventarisnummer 13 met het oog op deze verkoop opgemaakt.

Of en wanneer de sociëteit Tot onderling genoegen ontbonden is, valt uit het archief niet op te maken. Misschien kan uit de verkoop van het sociëteitsgebouw aan de Parklaan worden afgeleid dat de leden hadden besloten tot opheffing van de vereniging. Uit het archief kan in ieder geval niet worden opgemaakt, of de sociëteit opnieuw verlenging van de erkenning als rechtspersoon heeft aangevraagd. De gewijzigde statuten van 26 november 1921 vermelden dat deze erkenning eindigde op 31 december 1946. *