Uw zoekacties: Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Koog-Zaandijk

PA-0009 Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Koog-Zaandijk

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis van de archiefvormer
2. Geschiedenis van het archief
3. Openbaarheid
4. Verantwoording van de bewerking
5. Handleiding voor de gebruiker
PA-0009 Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Koog-Zaandijk
Inleiding
5.
Handleiding voor de gebruiker
De notulenboeken van het departement (inventarisnummers 1 tot en met 9) bevatten een schat aan gegevens: reglementen; naamlijsten van leden, bestuursleden, afgevaardigden naar de algemene vergadering in Amsterdam, commissarissen van de Spaarbank en de Leesbibliotheek; correspondentie. Tot de wetswijziging van 1850 heetten de bestuursleden ‘directeuren en leden der algemene commissie'. * 
Inventarisnummer 49, de stukken betreffende de school voor handenarbeid, bevat het jaarverslag over 1901-1902 en de financiële overzichten over 1902-1903 en 1903-1904.

Verwante archieven zijn:
PA-0020 - Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid, afdeling Koog aan de Zaan, 1839-1955.
PA-0023 - Maatschappij van Moederlijke Liefdadigheid, afdeling Zaandijk, 1839-1953.
PA-0088 - Naai- en breischool Zaandijk, 1841-1843, 1877-1880.
PA-0247 - Maatschappij tot Nut van’t Algemeen departement Zaandam, sinds 1977 departement Zaanstad-Zuid, 1789-1991.

In een aantal andere archieven is ook informatie te vinden over het departement Koog-Zaandijk:
Een voorbeeld van een aanmoedigingsprijs voor het onderwijs is te vinden in PA-0068, inventarisnummer 21: Historie van de vlucht van Hugo de Groot. Gerrit Jacobsz. Vis ontving dit schoolboekje rond 1820.
PA-0454, inventarisnummer 280 Dagboek van Jacob Honig Jansz. II, 1811-1847. Jacob Honig begon zijn dagboeken in 1795 met de Franse intocht. Dit tweede dagboek bevat onder andere aantekeningen over de oprichting van het Nut (bladzijde 23-27) en Reglement voor de Leesbibliotheek van het departement der Maatschappij tot Nut van’t Algemeen, te Koog en Zaandijk (z.p. z.j. [1833]).
PA-0454, inventarisnummer 2093 Uittreksel uit de notulen van het departement Koog-Zaandijk over de jaren 1833-1877, z.j. Het stuk geeft een overzicht van alle gegevens over Jacob Honig Jsz. jr, penningmeester van het departement.
PA-0454, inventarisnummer 3108 Nieuwe vertellingen en gesprekjes; of leerzaam en onderhoudend leesboekje voor kinderen (Amsterdam z.j.). Aanmoedigingsprijs van het departement Koog en Zaandijk voor Martinus Koene, 1817.
Het Stadsarchief Amsterdam, archiefnummer 211, bevat het archief van het hoofdbestuur van de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen. In de jaarboekjes van de Maatschappij is informatie te vinden over de lokale departementen.
In de bibliotheek van het gemeentearchief Zaanstad is veel te vinden over de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen en aanverwante onderwerpen: boeken en brochures over godsdienst, geschiedenis, economie, opvoeding, gezondheid en armenzorg; programma’s en redevoeringen bij de jubilea van het departement Koog-Zaandijk; lezingen en publicaties van de leden van het departement; reglementen van de verschillende Nutsinstellingen en catalogi van de bibliotheek. Een aantal voorbeelden zijn:
00.318 (Dirk Boing), De pligten van handwerks-lieden en dienstbooden. Uitgegeeven door de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen (Amsterdam 1799). Aanmoedigingsprijs van de Kooger schoolcommissie voor Guurtje Groen, 21 oktober 1806. * 
00.676 Jacob Duyvis, Brieven over socialisme aan een werkman (Koog aan de Zaan 1884). Uitgave van een voordracht in een vergadering van het departement Koog-Zaandijk.
01.216 en 05.415 Jacob Honig Jsz. jr., Het ganzenbord. Eene voorlezing, den 16 november 1852 (Zaandijk 1853). Jacob Honig hield de eerste volkslezing in Koog-Zaandijk over de geschiedenis van het ganzenspel en hoe dit spel kinderen leert hoe het leven loopt. De opbrengst van de uitgave van zijn lezing ging naar een liefdadig doel in Koog en Zaandijk. * 
01.281 Levensschetsen van vaderlandsche mannen en vrouwen. Een schoolboek, uitgegeven door de Maatschappij tot Nut van't Algemeen (Haarlem 1824). Eerprijs voor Gerrit Vis 'voor zijne gemaakte vorderingen in het schrijven'.
01.769 en 01.770 J.J. Kerbert, De woning van den mensch in hare betrekking tot gezondheid en leven (Zaandijk 1861). Lezing van 8 januari 1861, uitgegeven op kosten van het departement Koog-Zaandijk.
04.070 C.M.D.E., Brieven voor jonge heeren en jonge jufvrouwen uit den beschaafden stand (Amsterdam 1835). Toegewezen als tweede ereprijs door de commissie van toevoorzigt over de scholen te Koog aan de Zaan aan Neeltje de Jager, 30 oktober 1838.
04.214-04.216, 05.038 De lezingen van university extension door Alex. Klein (Universiteit van Amsterdam), A.C.M. van Etten (ingenieur) en H. Lohr (ingenieur der Haarlemsche Machinefabriek). 04.214, 04.216 en 05.038 bevatten de verslagen van Jacob Vis Gz. Het hoofdbestuur van de Maatschappij financierde de uitgave over 1898-1899 (04.214 en 05.038), de cursussen over electrotechniek (04.216) gaf Vis op eigen kosten uit. 04.215 bevat een uitgave van de verslagen uit de Zaanlandsche Courant. * 
04.381 en 10.904 Lied (op de wijs van ‘Wien Neêrlandsch bloed’) ter gelegenheid van de plechtige uitreiking van de zilveren medaille van 50jarige trouwe dienst aan Arend Bakker door het departement Koog en Zaandijk, en idem met het bijbehorende diploma (17 maart 1869). Brochurenummer 04.381 is van J. Honig Jsz. jr. geweest (zie aantekening).
04.783 Verbruik van gedisteleerd en wijn, in de gemeente Koog aan de Zaan, gedurende de jaren 1863 en 1864. Door Jacob Duijvis.
Van R. Abercrombie jr., Geschiedkundig overzicht van de Spaarbank opgericht door het departement Koog en Zaandijk der Maatschappij tot Nut van’t Algemeen gevestigd te Koog aan de Zaan 1818-12 december-1918 (Koog-Zaandijk z.j. [1918]) zijn meerdere exemplaren aanwezig in de bibliotheek van het gemeentearchief. Brochurenummer 10.225 bevat een oorkonde voor J. de Boer, ter herinnering aan de eerste steenlegging van het spaarbankgebouw op 10 september 1907. De brochurenummers 10.017 en 10.164 zijn geschonken aan de ZOV. * 
10.607 Schoolwezen te Zaandijk. Bevat onder andere brieven van Jan van Vleuten, secretaris van de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen te Koog-Zaandijk, inzake de benoeming van de commissieleden voor het schoolexamen en de uitdeling van ereprijzen, 1821-1822. * 
14B24 Lijst der leden van de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen, 1834 (z.p. z.j.).
Plano D28 Diploma voor Aagtje Huisman voor 45 jaar welbeproefde trouw als dienstbode bij J. Vis en A. Houttuijn, 12 november 1873. * 
Statuten en reglementen zijn onder andere te vinden in:
01.021 Statuten, reglementen en instructies, bedoeld bij art. 16 van de statuten voor de Spaarbank (1904, 1923). Twee exemplaren met aantekeningen voor wijzigingen, z.j. * 
03.885 Ontwerpen van reglementen en instructies, bedoeld bij artikel 16 van de statuten voor de Spaarbank en Reglementen en instructies, bedoeld bij artikel 16 van de statuten voor de Spaarbank. Vier exemplaren, vastgesteld op resp. 9 september 1904 en 9 oktober 1907. Een van de ontwerpen van 1904 was van J.G. Vis, met aantekeningen over het reservefonds.
04.403 Hulpbank van het departement Koog en Zaandijk der Maatschappij "Tot Nut van't Algemeen". Aanteekingboekje (Zaandijk z.j. [1884]).
V028 bevat de jaarverslagen van de Nutsspaarbank over 1904-1965. Een spaarbankboekje met de reglementen van 1885 is te vinden in PA-00013, inventarisnummer 9.
Catalogi van de Leesbibliotheek zijn te vinden onder de brochurenummers 00.503 (1900) *  ; 00.851 (z.j., met reglement 1882); 02.702 (z.j., met reglement 1873); 03.675 (1905); 03.814 (z.j. en 1910, met supplement-catalogus en derde supplement-catalogus uit 1908).
De ongedateerde catalogi uit brochurenummer 03.814 maken melding van boeken over onder andere natuurwetenschappen en technische wetenschappen. Dit zou daarom de catalogus van 1892 kunnen zijn, die huis aan huis werd verspreid. In de inleiding bij deze catalogus en de catalogus van 1910 wordt de lezer een aantal instructies gegeven. Wie boeken haalt moet in het bezit zijn van een zak, groot genoeg om een boekdeel in groot octavo te kunnen bevatten. Aan de zak moet duidelijk zichtbaar het leesnummer gehecht zijn en een lijst van boeken die men begeert. Wanneer een besmettelijke ziekte heerst in de woning van een lezer, is het verboden boeken te halen of te brengen.
De bibliotheek van het gemeentearchief bevat meerdere stukken van Jan van Vleuten, secretaris van het departement Koog-Zaandijk (1788-1835). Hij was eigenaar van papiermolens, patriot, burgemeester van Zaandijk en afgevaardigde naar Den Haag in verband met de komst van Lodewijk Napoleon en Willem I. Over de Franse tijd en de periode daarna legde hij een schat aan gegevens vast: de loting voor militaire dienst (conscrits), dagboeken, de reis naar het slagveld in het Noorderkwartier. * 
Van Jan van Vleuten is onder andere brochurenummer 10.296: Redevoering bij gelegenheid der viering van ‘t 25 jarig bestaan van ons departement [Koog-Zaandijk] der Maatschappij tot Nut van’t Algemeen, 1813. Zijn dochter G. van Vleuten Jdr. schreef in 1836 Herinneringen aan Jan Adriaansz. van Vleuten. * 
K.A. ter Velde, secretaris van het departement van 1953 tot en met 1965 (zie de paragraaf over de geschiedenis van het archief), schonk verschillende stukken aan de ZOV:
03.290 Statuten en huishoudelijk reglement van het departement Koog en Zaandijk der Maatschappij tot Nut van’t Algemeen, opgericht: 22 november 1788. Vastgesteld in de ledenvergadering van 25 oktober 1954, goedgekeurd door het hoofdbestuur, 6 december 1954.
04.014 175 jaar departement Koog-Zaandijk van de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen. 1788-november-1963. Programma feestelijke herdenking op 21 november 1963. Drie exemplaren, met uitnodiging.
04.016 Winterprogramma Maatschappij tot Nut van’t Algemeen, departement Koog-Zaandijk, 1963-1964. * 
6. Archiefvormer

Kenmerken

Datering:
1788 - 1977 (1978, 1979)
Gemeente:
Koog-Zaandijk
Omvang in meters:
0,85
Toegang:
Inventaris
Openbaar:
Ja
Citeerinstructie:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste eenmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld.
Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Gemeentearchief Zaanstad. Toegang PA-0009 Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Koog-Zaandijk
VERKORT:
NL-ZdGAZPA-0009